Kiedy zacząć naukę czytania?

Chcesz, aby Twoje dziecko nie miało w szkole problemów z czytaniem? Zastanawiasz się, czy możesz już wcześniej zacząć uczyć czytać swoją pociechę? Oczywiście! Może Ci w tym pomóc metoda globalna Glenna Domana, która łączy w sobie zabawę i naukę. W jakim wieku najlepiej rozpocząć edukację przy użyciu tej metody? Wyjaśniamy!

Czytanie globalne – od kiedy zacząć?

Wiesz już, że doskonałą metodą nauki dla Twojego dziecka może być czytanie globalne. Od kiedy zacząć wprowadzanie zadań bazujących na tej metodzie? Tak naprawdę trudno jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie. Musisz wiedzieć, że właściwie każdy moment jest dobry na rozpoczęcie nauki. Nie ulega jednak wątpliwości fakt, że im młodsze jest dziecko, tym mniej zajmuje czasu i pochłania energii przyswajanie nowych informacji. Pamiętaj tylko, że Twoje dziecko się rozwija i ciągle zmienia, dlatego również nauka czytania musi być dynamiczna, aby za nim nadążyć. Bez obaw możesz ją zacząć praktycznie w każdym wieku, ale nigdy nie zatrzymuj się w jednym miejscu.

Noworodek a czytanie globalne – jak zacząć?

Zastanawiasz się, jak zacząć czytanie globalne z maluchem? Warto mieć świadomość tego, że rozpoczęcie nauki może nastąpić już w przypadku niemowlęcia mającego poniżej 3 miesięcy. Na tym etapie dziecko na pewno rozpoczęło już naukę mówienia drogą słuchową, więc jest gotowe poszerzać swoją wiedzę również drogą wzrokową. Musisz jednak wiedzieć, że ze względu na niedojrzałość oczu tak małego dziecka, rozpoczęcie nauki będzie wymagało zastosowania dodatkowych kroków przed etapem I. Są one traktowane jako etap zerowy, który jest swego rodzaju wzrokową stymulacją.

Na pewno wiesz, że tuż po urodzeniu dziecko widzi tylko światło i ciemność. Nie może jeszcze zobaczyć szczegółów. W ciągu swoich pierwszych kilku godzin lub dni życia zacznie wprawdzie już widzieć kontury, ale wciąż słabo i tylko przez krótkie chwile. W miarę jednak, jak jego zdolność widzenia będzie pobudzana i stworzysz różne okazje do spostrzegania konturów wszędzie wokół, noworodek zacznie przez bardzo krótkie okresy widzieć szczegóły. Oczywiście nadal bardzo słabo.

Teoretycznie im więcej okazji ma dziecko do widzenia mocnego kontrastu, czyli czarnego konturu na dobrze oświetlonym tle, tym lepszy staje się jego wzrok. Co ważne, gdy potrafi już ono widzieć kontury, zaczyna szukać szczegółów wewnątrz nich.

Warto wiedzieć, że noworodek, któremu zapewni się warunki do oglądania konturów i szczegółów, szybciej rozwinie te zdolności i będzie dobrze widział bez większego wysiłku. U niemowląt, które nie otrzymują zorganizowanej stymulacji, dopiero około dwunastego tygodnia lub jeszcze później rozwiną się takie umiejętności. Z kolei Twoje dziecko, które miało program wzrokowej stymulacji, może to osiągnąć już między ósmym a dziesiątym tygodniem życia. Po zakończeniu etapu zerowego będzie ono gotowe przejść do kroku pierwszego, ponieważ jego droga wzrokowa zostanie rozwinięta. W tym miejscu Twój program musi zmienić bieg z powolnej i przemyślanej wzrokowej stymulacji na bardzo szybko postępujący harmonogram nauki czytania.

Nauka czytania niemowląt w wieku 3-6 miesięcy

Wiesz już, jak zacząć naukę globalnego czytania. W przypadku, gdy Twoje dziecko ma już od 3 do 6 miesięcy, podczas uczenia czytania pamiętaj o dwóch najważniejszych sprawach. Przede wszystkim musisz pokazywać poszczególne słowa bardzo szybko. Po drugie należy często dodawać nowe. Warto mieć świadomość tego, iż pomiędzy trzecim a szóstym miesiącem życia niemowlę może uczyć się języka w zdumiewającym tempie. Widzi już dobrze szczegóły. Może wchłaniać mowę bez najmniejszego trudu tak długo, jak mówimy głośno i wyraźnie. Oprócz tego jest zdolne do wchłaniania języka w formie pisma, oczywiście, dopóki jest ono duże i wyraźne.

Twoim celem na tym etapie nauki jest to, aby czytane słowa były duże i wyraźne. Małe dziecko powinno móc je zawsze dobrze widzieć. Nie zapomnij jednak, że mimo iż maluch wykształcił już drogi czuciowe dla przyjmowania informacji, nie rozwinęło się u niego jeszcze wystarczająco dróg ruchowych. W związku z tym nie może on przekazywać informacje na zewnątrz w sposób, który mógłby być dla innych zrozumiały. Oczywiście to, że Twoje dziecko jest za małe, aby mówić, nie przekreśla faktu, że zwiększasz i wzbogacasz jego możliwości językowe, ucząc je czytać. Uwierz, że zainwestowanie w uczenie niemowlęcia czytania bardzo przyspieszy rozwój jego mowy i poszerzy słownictwo.

Pamiętaj też, że język pozostaje językiem bez względu na to, czy jest przekazywany do mózgu za pośrednictwem oczu, czy uszu. Pokazując dziecku zestawy słów, możesz spotkać się z tym, że często będzie chciało się ono uczyć jeszcze po skończeniu sesji czytania. Nie pokazuj mu jednak tych słów ponownie i nie sięgaj natychmiast po następną grupę słów. Pozostań na etapie, gdy maluch ogląda cztery czy pięć grup słów i nadal chce więcej. Nie ucz go tak długo, aż się znudzi.

Niemowlę 7 – 12 miesięcy a nauka czytania

Nie wiedziałeś, od kiedy zacząć czytanie globalne i postanawiasz uczyć dziecko czytać, gdy ma już od 7 do 12 miesięcy? Musisz wiedzieć, że w tym wieku każda sesja nauki metodą globalną powinna być bardzo krótka. Jednocześnie sesje muszą być dość częste.

W jednej sesji używaj tylko jednej grupy kart składającej się z pięciu słów. Następnie odłóż je, ponieważ ruchliwość Twojego dziecka się zwiększa. W wieku trzech miesięcy jest ono względnie mało ruchliwe i głównie obserwuje. Jednak, gdy tylko maluch zaczyna raczkować, otwiera się przed nim cała gama nowych możliwości. Całkiem nagle ten maluch, który oglądał z zadowoleniem pięćdziesiąt słów dziennie, przestaje być taki spokojny. Wydaje się, że nie ma zupełnie czasu i chęci na czytanie. W takiej sytuacji może ogarnąć Cię zniechęcenie i będziesz zastanawiać się, gdzie popełniłeś błąd. Wielu rodziców rezygnuje na tym etapie, twierdząc, że dziecko już tego nie lubi.

Musisz wiedzieć, że maluch prawdopodobnie też będzie zdezorientowany. Tak dobrze się bawił, czytając i nagle słowa zniknęły. Warto uświadomić sobie, że dziecko wcale nie przestało lubić czytania, ale ma na nie mniej czasu. Chciałoby poznawać cały dom, więc wystarczy mu tylko pięć słów na raz. Jeśli zapewnisz mu krótkie sesje, prawdopodobnie będzie nadal pożerało nowe słowa z zawrotną prędkością.

Dorośli lubią schematy, ale dzieci są dynamiczne i szybko się zmieniają. Systematyczność jest bardzo ważna, ale nie możesz mylić jej z rutyną. Uważaj, aby nie zostać w tyle za swoim dzieckiem i wiedzieć, kiedy przejść na nowy poziom nauki. Jednocześnie od początku trzymaj się krótkich sesji. Dzięki temu, nawet gdy ruchliwość dziecka się zwiększy, Ty będziesz już przyzwyczajony do krótkich sesji.

Jak uczyć czytać małe dziecko (1 – 1,5 roku) metodą Domana?

Ucząc czytać metodą Domana dziecko w wieku ok. 1 roku, musisz pamiętać o dwóch najważniejszych sprawach. Kluczowe są bardzo krótkie sesje i przerywanie ich, zanim dziecko postanowi zaprzestać zabawy.

Tak naprawdę najważniejszy jest teraz etap I (pojedyncze słowa i wyrażenia dwuwyrazowe). Należy ponownie skrócić sesje, ponieważ w tym czasie rozwój ruchowy dziecka staje się bardzo dynamiczny. W wieku 12 miesięcy małe dziecko chodzi, przytrzymując się rączkami, by stopniowo przejść do swych pierwszych samodzielnych kroków. Do czasu, gdy będzie miało osiemnaście miesięcy, nauczy się nie tylko sprawnie chodzić, ale również zacznie biegać. Jest to całkiem duże osiągnięcie w ciągu sześciu krótkich miesięcy życia. Rodzic musi zdawać sobie sprawę z tego, że trening czyni mistrza, więc dziecko wkłada dużo czasu i energii w naukę chodzenia. W żadnym okresie jego życia fizyczna aktywność nie nabierze takiego znaczenia jak w tej chwili.

Te fizyczne ćwiczenia mają wielkie znaczenie dla małego dziecka. W okresie wzrostu i rozwoju rodzice muszą być szczególnie rozważni w adaptowaniu harmonogramu czytania do intensywnego programu fizycznego dziecka. Oczywiście nie oznacza to, że należy zaprzestać nauki. Po prostu grupa pięciu słów na jedną sesję może być zmniejszona do trzech, dwóch, a nawet jednego wyrazu. Zawsze przerwij zabawę, zanim dziecko będzie chciało ją przerwać. Ta zasada sprawdza się w każdym nauczaniu ludzi na wszystkich etapach rozwoju i niezależnie od wieku. Najbardziej jednak ma ona zastosowanie właśnie w odniesieniu do dziecka w wieku od dwunastu do osiemnastu miesięcy. Potrzebuje ono harmonogramu o dużej częstotliwości i krótkim czasie trwania. W związku z tym bardzo krótkie i przyjemne sesje są dla niego najlepsze.

Małe dziecko 1,5 – 2,5 lat – jak zacząć czytanie globalne?

Rozpoczynanie nauki z dzieckiem w wieku od 18 do 30 miesięcy może być niełatwe. Jest ono oczywiście bardzo zdolne i przejdzie szybko przez wszystkie etapy, o ile uda Wam się zacząć systematyczny program.

Są trzy bardzo ważne sprawy, o których trzeba pamiętać, ucząc takiego malucha:

- wybieraj słowa, które najbardziej lubi,

- rozpoczynaj program czytania stopniowo,

- jak najszybciej przechodź od pojedynczych słów i wyrażeń dwuwyrazowych do prostych zdań.

Pamiętaj, że z każdym mijającym dniem dziecko się rozwija i przyjmuje swój własny punkt widzenia. Zaczyna też mieć własne upodobania i opanowało już język słuchowo. Chociaż mówiło od miesięcy, dopiero teraz możesz zrozumieć jego dźwięki jako słowa. Kiedy maluch to sobie uświadomi, będzie mieć dużo do powiedzenia i zacznie stawiać żądania. Należy pamiętać, że dziecko akceptuje swoje pomysły, a te, które pochodzą od kogoś innego, mogą nie uzyskać jego aprobaty.

Zanim zaczniecie naukę, zastanów się, co Twoja pociecha lubi. To właśnie te rzeczy, będzie chciała widzieć jako słowa do czytania. Wiedz, że nie interesuje się już ona paluszkami i rączkami. Dziecko będzie chciało, aby jego słownictwo odzwierciedlało szerszy zakres – potrawy, czynności, a nawet emocje. Tak więc pierwszą rzeczą, o której należy pamiętać, jest staranny dobór słów.

Druga sprawa, o której trzeba pamiętać to ta, że nie możesz z takim dzieckiem przejść od zera do pełnego programu czytania w ciągu jednego dnia. Zamiast zaczynać pierwszego dnia z trzema zestawami po pięć słów, zacznij z jedną tylko grupą pięciu słów. To wzbudzi jego ciekawość bez przeciążania. Poza tym trzeba go trochę pokokietować. Maluch pokocha swoje słowa, jeśli uzna, że są jego. Pokaż mu tę jedną grupę pięciu słów bardzo szybko i potem je odłóż. Wróć do zabawy później w innej dogodnej chwili. Po kilku dniach dołącz kolejną grupę pięciu słów i tak stopniowo, w miarę jak wzrasta jego zainteresowanie, wprowadzaj nowe grupy słów co kilka dni.

Najlepiej narobić dziecku apetytu i sprawić, aby samo domagało się większe ilości słów. Zapytaj, jakie słowa by chciało i użyj ich. Gdy maluch pozna wystarczająco dużo pojedynczych słów i wyrażeń dwuwyrazowych, przygotuj kilka śmiesznych zdań. Dziecko będzie bardzo lubiło proste zdania, więc nie czekaj aż przerobisz tysiące pojedynczych słów. Pamiętaj, że nie jest już ono niemowlakiem. Będzie wolało proste zdania niż tylko słowa, więc przejdź do nich tak szybko, jak możesz.

Jako że dwuletnie dziecko robi dokładnie to, co mu się podoba najbardziej, jeśli zechce wykrzykiwać swoje słowa, pozwól mu na to. Jeżeli natomiast nie zechce ich wymawiać, nie będzie. Najważniejsze, aby uczyć swoje dziecko adekwatnie do jego wieku i uznawać prawo do wykazywania się wiedzą w wybrany przez nie sposób.

Nauka czytania małego dziecka 2,5 – 4 lat

Dziecko w wieku trzech lat lub starsze chce natychmiast przejść do etapu trzeciego. Najchętniej będzie chciało sięgnąć po książki. Jeśli jednak jest to początek nauki czytania, trzeba rozpocząć od pierwszego etapu. Pamiętaj tylko, że dziecko będzie potrzebowało wyszukanych słów do czytania. Poza tym nie będzie się uczyło pojedynczych słów tak szybko, jak niemowlę. Przede wszystkim będzie miało apetyt na książki.

Uświadom sobie, że Twoje maleństwo jest teraz małym chłopcem lub małą dziewczynką. W tym stadium dziecko nie będzie się już upierało, aby być stale w centrum zainteresowania, jak przed rokiem. Jego osobowość jest teraz bardziej ukształtowana, podobnie jego upodobania. Dziecko musi pomóc Ci w projektowaniu harmonogramu nauki. Jeżeli się to uda, wszystko pójdzie łatwiej od samego początku. Zamiast przerabiać części ciała zacznij od zakresu, jaki je najbardziej interesuje. Jeżeli Twoje dziecko lubi samochody, postaw na naukę słów związanych z samochodami. Ma ono całe życie na nauczenie się takich wyrazów jak kot i As. Nie nudź go częściami ciała, chyba że to będzie czaszka, obojczyk i kość ramienna. Te słowa zaciekawią dziecko, ponieważ będą rozszerzały jego znajomość języka.

Oczywiście będziesz trzeba wracać do poszczególnych słów i używać ich ponownie na etapie książek. Dziecko musi czuć się pewnie, czytając je. Co ważne, nadal będzie uczyło się w zadziwiającym tempie, ale już nie tak szybko jak niemowlę.

Z kilkulatkiem trzeba szybciej przejść do wyrażeń dwuwyrazowych, zdań i książek niż z młodszym dzieckiem, które lepiej przyjmuje suche fakty i zapamiętuje informacje po mniejszej liczbie powtórzeń. Wyrażenia dwuwyrazowe, zdania i książki są idealną formą powtarzania starego słownictwa w nowy, zabawny i bardzo użyteczny sposób.

W tym wieku dziecko skłonne jest uważać, że zna jakieś słowo nawet po jednorazowym pokazaniu. Wynika to z tego, iż przypomina sobie, że już je widziało. Jednak zanim naprawdę je opanuje, potrzebuje nieco więcej ekspozycji. Możesz wracać do pokazywania mu słów, które już widziało tylko pod warunkiem, że jednocześnie utrzymasz harmonogram dodawania nowych słów. Jeśli będzie wiedziało, że codziennie pojawiają się nowe słowa, to prawdopodobnie bez marudzenia obejrzy wczorajsze i nawet przedwczorajsze. Kluczową sprawą znów jest szybkie przejście do dwuwyrazowych wyrażeń, zdań i książek. Jak już wiesz, dziecko najbardziej lubi etap trzeci, ale potrzebuje też drugiego etapu, aby zapewnić pierwszemu niezbędne wzmocnienie.

Małe dziecko 4 – 6 lat – w jaki sposób uczyć je czytać metodą globalną?

Kilkulatek nie zapamiętuje pojedynczych słów tak szybko jak niemowlę. Jednocześnie ma bardzo silnie rozwinięte własne upodobania. Będzie potrzebował szybkiego wprowadzania dwuwyrazowych wyrażeń, zdań i książek dla przypomnienia pojedynczych słów, które już wycofaliście. Powinien być projektantem swojego programu przez wybieranie słów, które lubi i których chce się uczyć.

Wiesz, od kiedy zacząć czytanie globalne. Pamiętaj jednak, że nie oznacza to, iż jest zbyt późno dla czterolatka na rozpoczęcie nauki. W porównaniu z dzieckiem sześciomiesięcznym nawet dwulatek jest już nieco spóźniony, ale co z tego? W porównaniu z dzieckiem ośmioletnim, a nawet sześcioletnim czteroletnie będzie absolutną błyskawicą, więc nie ma się czym martwić. Po prostu już nie zwlekaj i zacznij od określenia zainteresowań swojego dziecka. Jeżeli fascynują je narzędzia, dowiedz się, jak się nazywają i zacznij przygotowywać pojedyncze słowa z nazwami narzędzi, które są w domu. Oprócz tego zdobądź słownik i szukaj synonimów. Możesz wtedy wziąć np. słowo gruby i utworzyć zestaw wyrazów podobnych: słoniowaty, tęgi, otyły, pulchny czy pękaty. To na pewno będzie odpowiadało Twojemu dziecku.

W języku polskim jest ponad pół miliona słów, więc nie będzie trudno znaleźć kilka setek, które Twoje dziecko uzna za fascynujące. Zacznij od tych wyszukanych i tego się trzymaj. Gdy pociecha wejdzie już w Twój program czytania, będzie bez trudu sama wybierało słowa. Najważniejsze, aby zacząć naukę w kręgu jego zainteresowań i uzyskać jego zgodę na tego typu zabawę. Uwierz, że później będzie bardzo łatwo wrócić do uczenia codziennego słownictwa. Po trzydziestu czy czterdziestu słowach wprowadź książeczki używające takich słów.

Jak widać, nie ma jednego sposobu, jak zacząć czytanie globalne. Wszystko zależy głównie od wieku dziecka. Jeśli skorzystasz z naszych rad, na pewno sobie poradzisz z wprowadzeniem tej metody i szybko zauważysz efekty.