Chcesz nauczyć swoje dziecko czytać, ale nie wiesz, w jaki sposób się za to zabrać? Doskonałym rozwiązaniem może być zastosowanie metody krakowskiej. Co to takiego i jak ją wprowadzić krok po kroku? Podpowiadamy w naszym artykule!

Czym jest metoda krakowska, czyli nauka czytania sylabami?

Musisz wiedzieć, że metoda krakowska to potoczna nazwa na naukę czytania sylabami. Fachowo sposób wykorzystujący sylaby określa się jako symultaniczno-sekwencyjną metodę nauki czytania. Stworzyła ją profesor Ewelina Cieszyńska i dostosowała tak, aby mogły z niej korzystać wszystkie dzieci. Warto mieć świadomość tego, że cały proces nauki jest stosunkowo prosty, ale powinien być prowadzony według określonych etapów i zasad. Jeśli Twoje dziecko ma trudności z czytaniem lub chcecie dopiero rozpocząć edukację, metoda krakowska sprawdzi się idealnie. Tak naprawdę mogą z niej korzystać już najmłodsze dzieci w przedszkolu. Wynika to z faktu, że połączenie znaku graficznego – liter lub sylab – z obrazkiem wspomaga ich zapamiętywanie.

Założenia metody symultaniczno-sekwencyjnej

Głównym założeniem i strategią metody krakowskiej jest – co wydaje się już oczywiste – nauka czytania sylabami. Globalne ich poznawanie opiera się na zabawie, wykorzystywaniu aktywności dziecka i jego zainteresowań. Prezentowana sylaba zawsze pojawia się w odniesieniu do obrazu ułatwiającego dziecku jej zapamiętanie. Mogą to być np. małe ptaszki w gnieździe, które piszczą „pi, pi, pi”. Takie zobrazowanie sylaby i ładunek emocjonalny obrazka ma ogromne znaczenie, szczególnie u małych dzieci. Prof. Cieszyńska, tworząc metodę, oparła ją na wiedzy o działaniu półkul mózgowych. Wszystkie zadania skupiają się na działaniach najpierw prawej półkuli (symultaniczne poznawanie sylab), a potem lewej (sekwencyjne ich odczytywanie).

Warto wiedzieć, że prawa półkula odpowiada za postrzeganie świata i odnajdywanie podobieństw między poszczególnymi rzeczami czy zjawiskami. Z kolei lewa półkula analizuje te różnice. Niestety, w dzisiejszych czasach dzieci mają nieograniczony dostęp do komputerów i smartfonów, więc widzą wszystko symultanicznie, co opóźnia rozwój lewej półkuli. Dzięki metodzie krakowskiej obie półkule mogą ze sobą współpracować. Duży nacisk kładziony jest właśnie na lewą półkulę.

Jeśli dziecko będzie miało dobrze rozwiniętą tylko prawą półkulę, nie zdoła zauważyć różnicy między podobnymi do siebie literami, np. „a” i „ą”. Trudność sprawi mu też czytanie ze zrozumieniem. Właśnie dlatego prawidłowy rozwój obu półkul jest tak ważny.

Na czym opiera się metoda krakowska?

Chcesz wiedzieć, na czym przede wszystkim opiera się krakowska metoda nauki czytania? Otóż istotne jest to, że dziecko najpierw uczy się poszczególnych sylab, a nie liter. Co ważne, metoda ta może być częścią terapii neurobiologicznej, stymulującej funkcje poznawcze u dzieci. Taka terapia jest niezwykle ważna dla rozwoju, zwłaszcza u dzieci autystycznych albo zagrożonych dysleksją. Oczywiście z metody sylabowej z powodzeniem może korzystać każde dziecko.

Nie każdy zdaje sobie sprawę z tego, że ponad 80% dźwięków w języku polskim stanowią takie spółgłoski, które wymawiane brzmią już inaczej. Mowa tu m.in. o „b”, które można wymawiać jako „by” czy „be”. Z kolei inne spółgłoski mimo odmiennego zapisu brzmią tak samo. Musisz wiedzieć, że uświadomienie małemu dziecku, iż wyraz składa się z sylab, wcale nie jest trudne. To właśnie umiejętność wyszczególniania głosek rozwija się dopiero później.

Etapy nauki czytania wg prof. Cieszyńskiej – metoda krakowska krok po kroku

Zaczynając z dzieckiem naukę czytania metodą krakowską, pamiętaj, aby najpierw zapoznać się z jej poszczególnymi etapami. Jest to bardzo ważne, ponieważ ich znaczenie i kolejność są ściśle określone. Nie można ich pominąć lub zamienić, gdyż zaburzy to cały proces. Jak wygląda metoda krakowska krok po kroku?

Etap I: Od samogłosek prymarnych do sylaby otwartej

Na pierwszym etapie metody krakowskiej dziecko poznaje samogłoski. Odczytywanie ich w sposób symultaniczny, czyli kompleksowy (połączenie obrazu graficznego litery, dźwięku i ruchu) ułatwia szybkie zapamiętanie. Dzięki wykorzystaniu wizualizacji głoski w umyśle dziecka integruje się jej dźwięk, ruch i obraz, np.: uniesienie w górę rąk w kształt samogłoski „y” z jednoczesnym jej wypowiadaniem. Wprowadzenie samogłosek odbywa się też w określonej kolejności: “a, u, i, o, e, y” (co ważne, „ó” prezentujemy jednocześnie z „u”).

Gdy dziecko opanuje już nazywanie samogłosek, możemy przejść do sylab otwartych. Poznawanie sylab polega na prezentacji obrazka z sylabą (zazwyczaj dźwiękonaśladowczą, np.: „pa, pa, pa” lub „la, la, la”). Pamiętaj, że nigdy nie rozdzielamy głosek. Dziecko poznaje i powtarza dźwięk całej sylaby. Na tym etapie spółgłoski są wprowadzane sukcesywnie, także według określonej kolejności.

Etap II: Od sylaby otwartej do pierwszych wyrazów

Następnie poszerzamy z maluchem zakres sylab otwartych, dodając nowe spółgłoski. Można wykorzystać zestaw: samogłoska + sylaba otwarta, np. „ana”, „oto”. Posługujemy się tu znanymi już dziecku sylabami i wprowadzamy nowe poprzez dodanie kolejnej głoski. W ten sposób zaczyna ono czytać pierwsze słowa i nauka czytania sylabami przynosi pierwsze zauważalne efekty.

Etap III: Czytanie sylab zamkniętych

W tej fazie wykorzystujemy do nauki sylaby otwarte i zamknięte oparte na poznanych dotąd spółgłoskach: „p, m, b, l, t, d, f, w, s, z, k, g, j, n”. Wprowadzane sylaby zamknięte to np.: „lol”, „sas”, „muk”, „nyk”. Co ważne, dziecko odczytuje je w połączeniu z innymi, które tworzą wyrazy abstrakcyjne. Takie ćwiczenie pomaga w nauce i wyklucza zgadywanie.

Etap IV: Poznawanie nowych sylab otwartych i zamkniętych

Teraz dziecko poznaje dwuznaki oraz spółgłoskę “ł”, które pojawiają się również w sylabach otwartych i zamkniętych. Ponadto na tym etapie wzbogacamy zarówno ilość wyrazów czytanych globalnie, jak i długość tekstów.

Etap V: Samodzielne czytanie tekstów

Etap piąty jest ostatnim i ma na celu zwiększenie ilości czytanych samodzielnie tekstów. Nie oznacza to jednak, że należy w nim już zrezygnować z czytania pojedynczych sylab. Ćwiczenie z dzieckiem czytania sylab otwartych i zamkniętych nadal jest bardzo ważne. Pamiętaj też o włączaniu spółgłosek miękkich i samogłosek nosowych.

Na każdym z powyższych pięciu etapów wszystkie ćwiczenia bazują na regule, która polega na powtarzaniu, rozumieniu i nazywaniu. Wykorzystując ciekawe pomysły i pomoce do ćwiczeń metodą krakowską, możesz skutecznie zachęcić dziecko do czytania. Świetnie sprawdza się też zamiana ról lub karmienie sylabami np. misia. Nauka przez zabawę jest dla dzieci niezwykle ciekawa.

Korzyści płynące z nauki czytania sylabami

Chcesz wiedzieć, jakie zalety ma nauka czytania sylabami? Otóż wszystkie etapy metody symultaniczno-sekwencyjnej są niezwykle ważne do osiągnięcia umiejętności płynnego czytania. Związane z poszczególnymi krokami zadania wpływają na pamięć słuchową, koordynację wzrokowo-ruchową, zdolność kojarzenia oraz analizę i syntezę słuchową. Ćwiczenia ogólnorozwojowe są też ciekawym urozmaiceniem i atrakcją dla dziecka. Tak naprawdę wspomagają one cały proces nauki czytania. Pozytywnie nastawiają do niego dziecko, dzięki czemu w późniejszym okresie nie ma ono problemu zarówno z tą czynnością, jak i ze zrozumieniem tekstu.

Jak widać, metoda krakowska jest przyjemną i atrakcyjną dla dzieci formą nauki czytania poprzez zabawę. Różnorodność ćwiczeń, zabaw oraz ciekawe pomoce angażują dziecko do pracy w taki sposób, aby nie czuło się znudzone nauką i rozwijało swoje chęci do czytania. Jeśli zdecydujesz się wprowadzić tę metodę, na pewno szybko zobaczysz efekty.

Chcesz wesprzeć rozwój swojego dziecka za pomocą sprytnych i przyjaznych dla niego technik, które łączą naukę z zabawą? W takim razie koniecznie sprawdź, jakie pomoce edukacyjne przygotowaliśmy dla Ciebie w ofercie naszego sklepu internetowego. Znajdziesz w niej wiele ciekawych rozwiązań, które wspomagają m.in. naukę czytania, liczenia czy poznawania języka angielskiego.