Prawidłowy rozwój umiejętności najmłodszych wiąże się z systematyczną nauką i poznawaniem świata od podszewki, a rola rodziców i opiekunów jest tutaj kluczowa. Zanim Twoje dziecko nauczy się czytać, musi poznać szereg pobocznych tematów, które okażą się obowiązkowe podczas dalszej edukacji. Jednym z nich będzie nauka liczenia głosek. W jaki sposób pomóc dziecku odróżniać głoskę od litery i pokazać mu, jak liczyć głoski? Przeczytaj artykuł i poznaj praktyczne metody!

Zanim dowiesz się, jak liczyć… Głoski, co to takiego?

Głoski, litery, sylaby –dla dziecka, które jest wystarczająco przytłoczone ogromem wiedzy, którą musi posiąść, te elementy mogą wydawać się wręcz przerażające. Podstawową informacją, jaką maluch powinien poznać, jest to, jak w prosty sposób odróżnić głoskę od litery. To łatwe! Litery są określane jako część mowy, którą można zapisać na kartce, natomiast głoski to nic innego jak dźwięk! W takim wypadku litery zapisujemy i widzimy, a głoski wymawiamy i słyszymy. Te drugie nie są więc podzielone na mniejsze elementy. Możemy wyróżnić samogłoski i spółgłoski oraz głoski dźwięczne i bezdźwięczne, a także te ustne i nosowe. Jednak problem, który często spędza sen z powiek zarówno dzieciom, jak i ich rodzicom, jest związany z tym, jak właściwie liczyć głoski.

Dlaczego dzieci uczą się głoskowania?

Zanim poważnie się zmartwisz faktem, że Twoja pociecha nie potrafi jeszcze głoskować, uspokajamy – dzieci rzetelnie nabywają tę umiejętność zazwyczaj dopiero w wieku szkolnym. Wtedy też uczą się czytać, więc nauka głoskowania to wstęp do nauki samodzielnego czytania. By rozwinąć u malucha słuch fonematyczny, warto korzystać z wielu ćwiczeń, które możecie praktykować wspólnie w domu. Mogą to być np. zabawy polegające na wskazywaniu warzyw i owoców zaczynających się na określoną głoskę. Gdy dziecko nauczy się rozróżniać poszczególne dźwięki, przyjdzie czas na naukę liczenia głosek.

Pokaż dziecku jak liczyć głoski

Wbrew temu, że dzieci zazwyczaj uczą się czytać dopiero w wieku szkolnym, stale zaskakujący jest ich intelektualny potencjał, który objawia się podczas wcześniejszej nauki. Przed rozpoczęciem głoskowej przygody, warto przygotować kilka prostych wyrazów i powoli je wypowiadać, wyraźnie akcentując każdą głoskę. Pamiętaj przy tym, żeby słyszalnie wyodrębniać każdy dźwięk mowy, który ma usłyszeć dziecko. Na początku możesz przedstawić wyrazy, które mają taką samą liczbę liter, co głosek (np. kot, rok, zegar, woda). Oczywiście tutaj sprawa jest prosta, jednak w przypadku innych wyrazów, chociażby „przyjaciel”, dziecko może mieć dużo większy problem z tym, jak policzyć głoski.

Kłopotliwe dwuznaki

Po przedstawieniu takich wyrazów jak niespodzianka, porzeczka, chusteczka, bracia czy piwnica nie zdziw się, jeśli Twoje dziecko zacznie główkować, bo na początku takie zadanie będzie dla niego naprawdę trudne. W wyrazach, gdzie jedna głoska jest zapisywana więcej niż tylko jedną literą, obecne są tzw. dwuznaki – ch, cz, dz, dź, dż, sz, rz, które są jedną głoską. Zapytasz pewnie: co w przypadku wyrazów zawierających literę „i”? Tutaj musisz nauczyć malucha rozróżniać podstawowe kwestie – w przypadku takich słów jak piłka czy gitara, litera „i” jest wyraźnie słyszalna i jednocześnie wymawiana – stanowi głoskę. W momencie, gdy nie słyszy się jej dokładnie, jest jedynie zmiękczeniem głoski i nie można jej liczyć (np. zioła, kawiarnia, cukiernia, zielony).

By policzyć głoski, naucz dziecko rozróżniać też samo- i spółgłoski

Podczas wymawiania spółgłosek należy zamknąć lub zbliżyć do siebie usta, przy czym w trakcie wymowy słychać wyraźnie więcej niż jedną głoskę (np. wymawiając „d” słychać „de” lub „dy”). Samogłoski wybrzmiewają pojedynczo i nie słychać żadnej innej głoski w momencie ich wypowiadania.

Jak liczyć głoski? Wykorzystaj pomoce naukowe

Nauka w dzisiejszych czasach jest o wiele bardziej przystępna niż jeszcze 20 i 30 lat temu. Z powodzeniem możesz wykorzystywać materiały, które usprawnią edukację Twojego dziecka i posłużą jako nieoceniona pomoc w trakcie tłumaczenia problematycznych dla niego kwestii.

Jednym z takich rozwiązań będzie np. nauka metodą Glenna Domana, gdzie wykorzystywane są specjalne zestawy kart z naniesionymi prostymi wyrazami, zazwyczaj rzeczownikami, wyrażeniami i nieskomplikowanymi zdaniami. Tego typu metody mogą skutecznie pomóc w okiełznaniu kłopotliwych głosek, stymulując wzrok do zapamiętywania poszczególnych wariantów. Będzie to również świetny sposób na późniejszą naukę czytania! Dzieląc przedstawione wyrazy na głoski, dziecko wyraźnie dostrzeże różnice w dwuznakach i słowach z literą „i”, ucząc się trudnej z pozoru sztuki liczenia głosek!

Możesz również tworzyć własne zdania i wyrażenia, dostosowując ich poziom do umiejętności dziecka. Ważne, by maluch pojął ideę liczenia głosek według ogólnie przyjętych zasad. Rozrysuj na kartonikach proste słowa typu kot, marker, karta oraz zestaw je z trudniejszymi typu uśmiech, tabliczka, dziewczynka i policzcie razem głoski!