Małe dzieci, przeżywają emocje w sposób intensywny i bezpośredni. W porównaniu do dorosłych, ich emocje są bardziej pierwotne, impulsywne i nieuregulowane. To wynik rozwoju mózgu oraz braku dojrzałych mechanizmów radzenia sobie z uczuciami.

 

Najczęstsze emocje towarzyszące małemu dziecku

1. Radość - dzieci łatwo odczuwają radość w odpowiedzi na drobne bodźce, jak zabawa, kontakt z bliskimi czy odkrywanie czegoś nowego.

2. Złość - doświadczają złości, gdy ich potrzeby nie są spełnione lub gdy napotykają frustrację (np. brak dostępu do zabawki)

3. Strach -pojawia się w odpowiedzi na nieznane sytuacje, głośne dźwięki, ciemność czy rozłąkę z rodzicami.

4. Smutek u dzieci pojawia się najczęściej w sytuacjach straty, rozłąki lub braku spełnienia potrzeby bliskości.

5. Zaskoczenie - dzieci często reagują zaskoczeniem na nowe, nieoczekiwane bodźce.

6. Miłość i przywiązanie - maluchy wyrażają miłość i przywiązanie głównie wobec rodziców, rodzeństwa czy osób, które są dla nich bliskie.

 

Rozwój emocjonalny dziecka w pierwszych latach życia jest kluczowy dla jego przyszłego zdrowia psychicznego, umiejętności budowania relacji i poczucia własnej wartości. Wychowanie dziecka to nie tylko nauka czytania , mówienia czy liczenia, ale przede wszystkim budowanie silnej podstawy emocjonalnej, która pomoże mu radzić sobie z wyzwaniami w dorosłym życiu.

 

1. Zbuduj bezpieczną więź z dzieckiem

Podstawą prawidłowego rozwoju emocjonalnego jest poczucie bezpieczeństwa, które dziecko zdobywa w relacji z opiekunem. Maluchy, które czują, że ich potrzeby są ważne, rozwijają wiarę w siebie i otaczający świat. Nie obawiaj się, że „rozpieszczasz” dziecko, reagując na jego płacz. W pierwszych latach życia to jego sposób komunikacji. Odpowiedź na jego potrzeby pokazuje mu, że jest kochane i ważne. Przytulanie, noszenie na rękach i kontakt wzrokowy wzmacniają więź emocjonalną. To także sposób na obniżenie poziomu stresu u dziecka.

 

2. Naucz rozpoznawać i wyrażać emocje

Małe dzieci dopiero uczą się, czym są emocje i jak sobie z nimi radzić. Twoja rola polega na tym, aby pomóc im je rozumieć. Gdy widzisz, że dziecko jest smutne, złość się lub cieszy, nazwij to, postaraj síę ubrać to w słowa : „Widzę, że jesteś smutny, bo zabawka się zepsuła” lub „Cieszysz się, bo dostałeś od babci książeczkę”. Reaguj spokojnie, nawet jeśli dziecko wybucha złością lub płacze. Twoja postawa pomoże mu zrozumieć, że emocje są naturalne, ale można nad nimi panować.

 

3. Wspieraj rozwój poczucia własnej wartości

Dziecko buduje obraz siebie na podstawie interakcji z rodzicami. Twoje słowa i działania mają ogromne znaczenie w tym, jak maluch postrzega samego siebie. Powiedz: „Świetnie się starałeś, układając tą wieżę”, zamiast skupiać się na perfekcyjnym wyniku. Nie używaj słów: „Dlaczego nie układasz tak jak twój brat?”, ponieważ dziecko zacznie myśleć, że nie jest wystarczająco dobre.

 

4. Ustal granice z miłością i szacunkiem

Granice są ważne dla dziecka, ponieważ dają mu poczucie bezpieczeństwa. Ważne jest jednak, aby były one wprowadzane z miłością, a nie podniesionym głosem. Dzieci potrzebują spójnych zasad, które są wyjaśniane w sposób dostosowany do ich wieku. Powiedz np.: „Nie bawimy się nożyczkami, bo służą do obcinania i są ostrym narzędziem”. Zamiast podnosić głos, pokaż alternatywne rozwiązania. Jeśli dziecko rzuca zabawką, powiedz: „Widzisz, zabawka się zepsuła. Może zamiast rzucać, spróbujemy ją naprawić?”

 

5. Daj dziecku przestrzeń do eksploracji i samodzielności

Pozwól dziecku odkrywać świat na własnych warunkach, nawet jeśli czasami oznacza to drobne błędy i upadki. Dzięki temu maluch uczy się zaufania do swoich możliwości. Nawet małe dzieci mogą decydować o drobiazgach, np. które skarpetki założyć. Jeśli dziecko coś rozleje lub przewróci się, zamiast mówić: „Mówiłem, że rozlejesz!”, powiedz: „Zdarza się, pomogę Ci posprzątać”.

 

6. Najważniejsze, co możesz dać swojemu dziecku, to czas i pełna uwaga.

Nawet kilka minut dziennie spędzonych na wspólnej zabawie, wieczornym czytaniu książeczek lub rozmowie sprawia, że dziecko czuje się ważne. Maluch potrzebuje Twojej pełnej uwagi. Gdy z nim jesteś, bądź naprawdę obecny.

 

7. Zachęcaj do zabawy

Zabawa to naturalny sposób, w jaki dziecko poznaje świat i wyraża swoje emocje. Dzięki niej uczy się także budować relacje i radzić sobie z trudnościami. Zabawki takie jak lalki czy pluszaki pozwalają dziecku odgrywać scenki, które pomagają mu zrozumieć swoje uczucia.Czasem najlepsze zabawy to te, które dziecko wymyśla samo. Nie narzucaj mu składania kolejnego zestawu klocków według instrukcji, jeśli ma ochotę na zbudowanie czegoś innego.

 

Zapewnienie dziecku prawidłowego rozwoju emocjonalnego nie wymaga skomplikowanych technik ani dużej wiedzy psychologicznej. Kluczem jest bliskość, uwaga, empatia i stworzenie środowiska, w którym maluch czuje się kochany, bezpieczny i akceptowany takim, jakim jest. Każdy rodzic, który skupia się na budowaniu więzi z dzieckiem i daje mu przestrzeń do wyrażania siebie, kładzie fundamenty pod zdrowy rozwój emocjonalny i poczucie własnej wartości na całe życie.